Ruim drie weken geleden moest ik eraan geloven: terug met het vliegtuig naar Nederland! Terwijl het vliegtuig vaart maakte om op te stijgen, was ik maar wát blij dat de lichten gedoofd werden. Ik voelde de Afrikaanse grond onder me verdwijnen en op dat moment kwamen de tranen. Die tranen zaten de eerste dagen in Nederland ook nog zo hoog. Mijn gedachten dwaalden elk uur wel af. Ik moest echt wennen aan het Nederlandse leven! Ondertussen ben ik weer iets meer ‘thuis’. Voor alles is een tijd; en die mooie tijd in Zimbabwe is nu voorbij. Het is heerlijk om weer samen te zijn met Sjoerd en hem recht in de ogen te kunnen kijken! Hij snapt goed waar ik over praat, omdat hij zelf ook is langsgeweest. Dat is echt heel fijn! We genieten van de tijd die we weer samen kunnen doorbrengen en ervaren dat de tijd van fysieke scheiding onze liefde ontzettend heeft verdiept.

De laatste dagen in het ziekenhuis waren als voorheen: leerzaam, indrukwekkend, goed. De student-verpleegkundigen hadden afdelingsexamens. Dat betekende dat onze ronde op de vrouwenafdeling wel wat langer duurde dan gewoonlijk. Alles was spik en span: in de dagen voor de examens hadden ze alles helemaal schoongemaakt en opgeknapt. Soms ten koste van tijd voor patiënten... In de operatiekamer deed ik mijn laatste operaties (onder andere het plaatsen van een suprapubische blaaskatheter), in de koffiekamer hadden we de laatste theeleutgesprekjes en op de polikliniek vertelde ik ‘mijn’ patiënten dat ik er bij de volgende controle niet meer zou zijn en dat ze dan gezien zouden worden door één van de andere dokters. Op mijn laatste dag was ik in de loop van de middag nog maar de enige overgebleven dokter op de polikliniek. En dat terwijl ik vroeg naar huis wilde, want ik moest het Dutch dinner voor de dokters voorbereiden! Rond een uur of vijf kon ik het ziekenhuis verlaten, terwijl ik snel nog even her en der gedag zei en knuffels uitdeelde.

Die avond kwamen de dokters, met hun partners, naar het guesthouse voor mijn afscheidsfeestje. Ik had ze al veel eerder beloofd om eens écht Nederlands voor ze te koken. Dat moest er zo aan het einde van mijn verblijf maar eens van komen dan! En dat Nederlandse eten vonden ze wel interessant: hutspot met gehaktballen en appeltaart. Niet mijn eigen favoriete kostje, maar goed: het moest typisch Nederlands zijn! En dat met ingrediënten die in Zimbabwe zo ongeveer op elke hoek van de straat te verkrijgen zijn: appels, wortels, uien en aardappels. Onder het eten gaf dokter Katsamba (de filosoof-dokter) een speech, bedankte ik alle dokters met een kaart en een cadeautje en hadden we interessante en gezellige gesprekken. De dokters waren maar wát nieuwsgierig wat ik op de kaarten van de andere dokters geschreven had. Dokter Marangwanda las met een uitgestreken gezicht zogenaamd zijn eigen kaart voor: “You’re the one I’ll miss.” Dat zorgde uiteraard voor hilariteit bij iedereen!

De volgende dag ben ik ’s ochtends nog naar het Great Zimbabwe Hotel gegaan om wat souvenirs te kopen. In de stromende regen en met mijn lange rok was dat niet zo’n succes... ’s Middags was het tijd voor het eindejaarsfeest van het operatieteam! Samen met dokter Muchengwa, zijn vrouw, zijn zusje en dokter Marangwanda ben ik er naartoe gereden. Het werd namelijk gehouden in een lodge aan Lake Kyle, het grote stuwmeer. We begonnen met enkele toespraken, die spontaan door de sprekers werden verzonnen. Ik ontkwam er natuurlijk ook niet aan! De rest van de dag bestond uit het eten klaarmaken op de braai, gezellig praten in het Engels en luisteren naar het Shona, dansen op z’n Afrikaans (dokter Marangwanda had me al weken van tevoren laten beloven daar ook aan mee te doen!) en het met mijn handen opeten van de sadza en kilo’s vlees. Mark en Annemarie waren er niet, dus ik was de enige blanke. Ik voelde me echter als een vis in het water!

Zondag liep ik voor de laatste keer de heuvel af naar de Reformed Church in Zimbabwe, zong voor het laatst de Shona-liedjes mee en liep wat weemoedig de heuvel naar het guesthouse weer op. De middag heb ik doorgebracht bij Mark en Annemarie. Maandag heb ik mijn spullen ingepakt, ben ik nog één keer langs het ziekenhuis geweest om overal gedag te zeggen en heb ik écht afscheid genomen van Mark, Annemarie en de kinderen. Dinsdagochtend vroeg verliet ik de missie. De busreis naar Harare ging zeer voorspoedig; ik was er al rond het middaguur. Dokter Marangwanda was in Harare in verband met twee bruiloften van zijn vrienden. Hij haalde me van het busstation op, ik ontmoette zijn vrienden en toen zijn we vertrokken naar het huis waar zijn ‘ondertrouwde vrouw’ woont. Dat was een leuke ontmoeting, vooral omdat ik al zoveel over haar gehoord had, maar haar nog nooit in het echt had gezien. Vervolgens bracht hij me naar het vliegveld van Harare, onderwijl nog twee stops makend op plekken in Harare waar hij gedurende zijn studentenjaren gewoond had. Echt, deze dokter hield er zó van om mij alles van zijn leven te laten zien! Dat heb ik heel erg gewaardeerd. Zo kwam ik op plekken waar ik anders nooit gekomen zou zijn. Zo’n 75 minuten voor het vertrek van mijn vliegtuig kwamen we aan op het vliegveld. Ondertussen was ik wel een klein beetje gestrest! Ik zei mijn grote vriend vaarwel en toen ging alles heel snel. Een uur later verliet ik de rode aarde van Afrika...

Nu ik weer in Nederland ben, dwalen mijn gedachten nog regelmatig af. Er liggen zoveel mooie herinneringen in Zimbabwe! Ik mis mijn werk en de mensen. En nog veel meer... Mijn dagelijkse wandelingen naar het ziekenhuis en weer terug, het feit dat iedereen op straat gegroet wordt, de prachtige sterrenhemel, het vrijwel altijd warme weer, de mogelijkheid om binnen tien minuten op een waanzinnig uitkijkpunt te staan, het uitbundige zingen in de kerk, de gastvrijheid van de mensen, autobestuurders die mensen langs de kant van de weg altijd mee laten rijden, de overvol gepropte busjes, de opvallend witte rij tanden bij een glimlach, het gemak waarmee mensen je onderdeel laten zijn van hun leven, kleding aan de waslijn die binnen een halve dag is opgedroogd, de waardering voor de aanwezigheid van water en elektriciteit, het feit dat er zo weinig geklaagd wordt terwijl omstandigheden vaak zo verdrietig zijn, het gemak waarmee Zimbabwanen spontaan een speech geven, het gemak waarmee ik zelf in het Engels ben gaan praten, het kunnen kopen van 10 mango’s of 30 tomaten voor een dollar... Ja, Zimbabwe heeft een dierbaar plekje in mijn hart gekregen.

Mijn tijd in Zimbabwe is heel leerzaam en inspirerend geweest. Ik ontdekte dat gezondheid met geld te koop is, dat Zimbabwaanse dokters goed opgeleid zijn, dat van goed verdienende Zimbabwanen verwacht wordt dat ze zo ongeveer hun hele familie financieel ondersteunen en dat een land een werkende bevolking nodig heeft om van hún belastingcenten het land te onderhouden. Ik leerde zelfstandig te opereren, zelfstandig patiënten te zien op de polikliniek, zelfstandig mijn ronde te doen op de afdeling, dossiers en gesprekken in het Engels te voeren, te denken in mogelijkheden in plaats van in onmogelijkheden, flexibel en creatief om te gaan met gelimiteerde middelen en de juiste afstand tot een patiënt te bewaren. De tijd in Zimbabwe heeft me de (medische) nood van de arme bevolking op het hart gebonden en me laten zien welke bijdrage ik daaraan kan leveren. Bovenal bracht deze tijd me een hechte verbondenheid met de grote Heelmeester, Wiens kracht ik dagelijks nodig had om te doen wat ik moest doen.

Voor alles is een tijd. Nu weer voor Nederland. Ook al ligt een deel van mijn hart nog in Zimbabwe! Wie weet kom ik er nog eens om het weer op te halen...