Mijn tijd hier in Zimbabwe vliegt voorbij! Over een week zit ik alweer in het vliegtuig terug naar Nederland. Dat gegeven maakt me op dit moment eerder treurig dan blij, hoewel ik er uiteraard naar uitzie Sjoerd, familie en vrienden (jullie dus!) weer te ontmoeten. Het leven hier in Zimbabwe bevalt me echter zo goed; ik geniet volop van mijn werk in het ziekenhuis, mijn collega-dokters zijn mijn vrienden geworden, de temperatuur is aangenaam, het leven is ontspannen en ik ben eindelijk een klein, klein beetje trots op mijn Engels. Mijn leven hier is redelijk comfortabel, ik mis de Nederlandse luxe niet. Hoewel... afgelopen week hadden we vaker geen dan wel stroom. Dat maakt het verlangen naar Nederland wel weer iets groter! De koelkast was op kamertemperatuur en de vriezer begon massaal te ontdooien. De wekker ging zelfs niet meer af vorige week, omdat de batterij van mijn mobiel op was. Het heeft allemaal te maken met de Zimbabwaanse zomer; de tijd waarin de tropische plasregens naar beneden komen, die o zo nodig zijn om dit droge land van voldoende (drink)water te voorzien. En dat het tropische plasregens zijn, dat is te merken: de zandwegen op de missie veranderen zo nu en dan in heuse rivieren, zodat ik al slootje springend naar het ziekenhuis ga.

In het ziekenhuis zelf gaat alles zijn gangetje. Nog steeds zit ik op de vrouwenafdeling, waar ik ontzettend veel zie, leer en kan doen. De rondes op de afdeling doe ik eigenlijk altijd met een andere dokter samen, behalve op die bewuste vrijdag anderhalve week geleden. Toen lagen er niet zo'n vijftien tot twintig patienten, maar vijfenveertig! En dokter Marangwanda was juist die dag ervoor vertrokken om zijn bruidsschat te betalen... Dat betekende dat ik in mijn eentje vijfenveertig patienten moest zien. Daar was ik wel de hele ochtend mee bezig! Het was een uitdaging, vooral om bij elke patient gefocust te blijven en steeds weer een maximale inspanning te leveren. Dat verdienen patienten tenslotte, of ze daar nu alleen liggen of met veertig anderen! Het gevaar is groot om te kiezen voor de weg van de minste weerstand, maar dat is niet altijd de beste weg voor de patient. Met zoveel patienten ontkom je er niet aan om ook 's middags nog een kort rondje over de afdeling te maken, met name voor het beoordelen van bloeduitslagen en rontgenfoto's, het doen van allerhande puncties (lumbaal/pleuraal/abdominaal) en het plaatsen van infusen, maagsondes en catheters waar dat door de verpleegkundigen niet gelukt is.

Twee weken geleden was ik 'on call'. Nog zo'n uitdaging! Annemarie had eigenlijk dienst, maar we spraken af dat ik de zogenaamde' voorwacht' was en zij de 'achterwacht'. Maandag- en dinsdagavond bleef het rustig. Woensdagavond barstte de bom: het was zo druk, dat ik zonder onderbreking doorgewerkt heb tot elf uur 's avonds. Net na sluitingstijd van de polikliniek was ik nog longvocht aan het draineren, een hoofdwond aan het hechten en wat laatste dingen aan het regelen op de vrouwenafdeling, toen ik door de mannenafdeling werd geroepen voor een 'emergency'. Er was een bewusteloze, stuipende man binnengebracht. Volgens ABCD keek ik 'm na; dat is een manier waarop je als dokter een trauma-patient 'opvangt'. Al snel had ik mijn waarschijnlijkheidsdiagnose gesteld: een hersenbloeding. Ik belde met Annemarie om het beleid te overleggen, gaf opdrachten aan de verpleegkundigen en bleef de patient observeren. Toen hij enigszins stabiel, met dexamethason en diazepam, in bed lag, heb ik nog geprobeerd hem te intuberen. Iemand in coma heeft namelijk per definitie een bedreigde ademweg. Maar omdat deze patient zijn kaken zo op elkaar klemde, is dat niet gelukt. Hij kreeg het steeds moeilijker met ademhalen, maar we konden niets anders doen dan afwachten. Ondertussen kwam Annemarie naar het ziekenhuis, want er moest ook nog een keizersnede worden gedaan. Nadat we die samen gedaan hadden, vertrok ik naar huis. Ik had nog een stukje appeltaart van het weekend over, dus dat gold die avond als mijn diner. Daarna ben ik snel mijn bed in gedoken! De volgende morgen bleek dat de man met de hersenbloeding helaas was overleden.

Donderdag nam ik uit mijn werk de gok om naar het viewing point te lopen om daar nog even te genieten van de ondergaande zon. Precies toen ik op het topje was aangekomen, werd ik gebeld. Er was een groep patienten met voedselvergiftiging aangekomen bij het ziekenhuis. Ze hadden de dag ervoor allemaal dezelfde begrafenis bijgewoond. Helaas... ik weer terug naar het ziekenhuis! Toen ik daar aankwam, werd ik door de 'guard' aangehouden. Er waren mensen gekomen, die het lichaam van hun overleden familielid hadden meegenomen. Of ik de dood wilde vaststellen en de papieren wilde tekenen. Dat laatste mag ik echter niet, omdat ik geen geregristreerde dokter in dit land ben. Dus dat heeft Annemarie uiteindelijk gedaan, nadat ik de dood had vastgesteld. En dat ging nogal bijzonder. Ze zaten in de auto, dus ik droeg hen op naar het parkeerterrein te rijden. Ze deden de kofferbak open en daar lag hun overleden familielid. Met mijn lichtje en stethoscoop stelde ik vast dat de man inderdaad was overleden. De kofferbak ging weer dicht en de formulieren werden naar Annemarie gebracht. En ik ging weer over tot de orde van de avond: voedselvergiftiging. Het ziekenhuis bleef die avond volstromen met patienten waar alles er van onder en van boven weer even hard uit kwam lopen. Bijna vijfentwintig patienten heb ik toen opgenomen op de mannen- en vrouwenafdeling! Het was vooral een hele organisatie, ook voor de verpleegkundigen. Er waren onvoldoende bedden, zodat een groot deel van de patienten een plekje op de grond kreeg toegewezen. Met grote stappen liep ik erdoorheen, bij iedereen even in de arm of buik knijpend om te kijken hoe uitgedroogd ze waren. De meesten gingen aan de ORS, maar bij sommigen was het noodzakelijk een infuus aan te hangen. De meeste patienten konden gelukkig de volgende morgen worden ontslagen. Mijn dienst viel verder wel mee. Zaterdagochtend ben ik even langs alle afdelingen geweest voor de probleemgevallen en zondagavond ben ik nog voor twee spoedgevallen naar het ziekenhuis geweest. Het heeft me die week veel energie gekost, maar ik heb me wel op en top dokter gevoeld. Het was een goede uitdaging!

Wat trouwens ook een uitdaging was... een week lang in het guesthouse verblijven met vijf andere mannen! De hele woonkamer werd in beslag genomen door al hun papieren, want ze waren hier om hun examens bij de Reformed Church University te maken. De vaat werd nauwelijks gedaan, het eten brandde standaard aan en ze waren zeer luiddruchtig op onchristelijk vroege tijdstippen. Ik was opgelucht toen ze weg waren, zo opgelucht dat het me bijna niet meer kon schelen dat ze nog een vaat waar je u tegen zegt hadden laten staan. Nadat ik die had weggewerkt, voelde ik me weer thuis in mijn eigen huis. Ik vind het helemaal niet erg om hier met andere mensen te zijn, maar dit was echt een invasie. En blijkbaar houd ik gewoon van een schoon en opgeruimd huis! Nu geniet ik weer van rustige avondjes op de bank, in plaats van op die harde stoel in mijn slaapkamer.

Het is alweer drie weken geleden dat dokter Marangwanda me op een middag meenam naar zijn 'musha'; zijn geboortegrond, de plek waar hij is opgegroeid. Dat is in de 'rurals', het platteland. Hij wilde me graag iets meer van Zimbabwe laten zien, en vooral ook de manier waarop het grootste deel van onze patienten leeft. En dat is hoe hij vroeger zelf ook leefde: in een hut, zonder water en elektriciteit. Het was een onvergetelijke reis. Hij zei dat het 'in de buurt' was, maar dat bleek toch nog 120 kilometer verderop te zijn. Onderweg stopten we bij zijn vroegere middelbare school, waar we in het kantoor van de directeur werden uitgenodigd voor cola en een gesprekje. Daarna gaf dokter Marangwanda me een rondleiding, wat heel interessant was omdat de school op dat moment gewoon 'open' was en omdat hij bij elk lokaal wel een anekdote wist te vertellen. Daarna reden we zo'n vijf kilometer verder naar de hutjes van zijn familie. Ook daar kreeg ik een rondleiding, dwars door de velden met bananenbomen, mangobomen, suikerbieten, mais en koeien heen. We besloten de dag met een traditionele maaltijd (sadza met kip) bij zijn moeder thuis, waarna ik mocht terugrijden naar Morgenster. En dat vroeg, in het donker zonder lantaarnpalen en bovendien aan de linkerkant van de weg, mijn opperste concentratie.

Mijn laatste week in het ziekenhuis is aangebroken. Wat zal ik er nog van genieten deze week! Aanstaande vrijdagavond geef ik een Dutch dinner voor alle dokters en hun partners. Dat wordt vast heel gezellig! En zaterdag hebben we nog een kerstfeest met alle mensen van het operatieteam. Ik ben benieuwd hoe dat eruit gaat zien. Daarna moet ik afscheid nemen, zal ik nog eenmaal een kerkdienst hier meemaken en maandag of dinsdag naar Harare gaan. Met kerst hoop ik dan weer thuis te zijn. Dat is toch ook wel weer iets om naar uit te zien!