Verdriet

De babykleertjes lagen netjes klaar in de hoek van de verloskamer. Ze zouden nooit gedragen worden. Ik keek er weemoedig naar. We hadden net met het echoapparaat vastgesteld dat het hartje van de baby niet meer klopte. Daar twijfelden we al over, daarom hadden we dat echoapparaat er ook bijgepakt. Geen CTG hier in Afrika, die de hartslag van de baby netjes op een beeldscherm weergeeft. Annemarie vroeg de echtgenoot binnen in de verloskamer. Normaal gesproken is de verloskamer verboden terrein voor mannen. Bezwaard bracht Annemarie het nieuws: hun kindje was in de buik, net voor de bevalling, overleden. Waarschijnlijk waren de weeen teveel geweest. Nu stond de moeder voor een zware taak: haar overleden kindje ter wereld brengen. De aangeslagen vader werd weer weggestuurd. De moeder deed haar best, maar het kindje werkte natuurlijk niet meer mee. Per vacuumextractie werd een blauw jongetje geboren. Het ging met grof geweld. Annemarie zei nog: 'Bij een levende baby zou ik het anders doen, hoor.' Maar hier konden we toch niets meer verkeerd doen. De navelstreng van het jongetje zat om zijn nekje. Dat gegeven, in combinatie met een langdurige bevalling en heftige weeen, was hem waarschijnlijk fataal geworden. Met een CTG waren we dat misschien wel eerder op het spoor gekomen en hadden we met spoed een keizersnede gedaan. Nu was het te laat, maar ik kon het niet geloven. Ik bleef maar naar dat kindje staren, alsof ik het daarmee kon laten ademen. Maar het borstje bleef stil en ging niet op en neer. Er kwam geen geluid. De vader werd weer binnengeroepen. De liefde tussen die vader en die moeder ontroerde me. Hij ondersteunde haar en aaide troostend over haar armen. Ondertussen werd het jongetje door de student-verpleegkundige als een mummie 'ingepakt'. Ik dacht nog: 'Niet z'n gezichtje bedekken! Dan krijgt hij geen lucht.' Maar dat was natuurlijk een belachelijke gedachte. Het witte pakketje werd zelfs gestrikt met een touw eromheen. Aan het touw werd een kaartje gehangen met de gegevens van het kind. De ouders hadden het kind niet eens beet mogen houden! Ik begreep later dat dat hier heel normaal is. Op die manier zorgen ze ervoor dat de ouders geen band met het kindje opbouwen. In een cultuur waar de kindersterfte zoveel hoger is, is dat niet zo'n gekke gedachte. En toch vond ik het schokkend! Voor verdriet was geen ruimte.

Verlies

De eerste dagen van zijn leven bracht hij door in de verloskamer. Zo nu en dan werd hij door de verpleegkundigen gevoed. Aangezien dat niet hun (hoofd)taak was, werd het ook wel eens vergeten. Gedehydreerd werd hij opgenomen op de kinderafdeling. Het kleine weesje; hij was nog naamloos. Kort na de bevalling van dit jongetje raakte zijn moeder in een reanimatietoestand. Mond-op-mondbeademing en borstcompressies mochten niet baten. Ze overleed en liet het net geboren jongetje als weesje achter. Waarschijnlijk een vruchtwaterembolie, bleek later uit onderzoek. Want ja, naar iedere overleden zwangere of net bevallen vrouw wordt hier onderzoek gedaan! Een dodelijke complicatie, zo'n vruchtwaterembolie. Het had iedereen kunnen overkomen, ook iemand in Nederland. Deze HIV-positieve moeder was niet meer 'at risk' dan wie dan ook. Gelukkig is het zeldzaam. Maar dat maakt het verlies voor dit kind niet kleiner. Dit jongetje zal opgroeien zonder moeder. Hij zal nooit weten wie ze was, hoe ze eruit zag en hoe lief ze hem had. Met een loodzwaar gevoel in mijn hart hield ik hem in mijn armen, dicht bij mijn hart. Alsof ik iets van mijn liefde aan hem kon schenken. Hij zag er zo volmaakt uit! En toch was hij dat niet, want een kindje zonder moeder is niet volmaakt. Elke dag kwam ik hem even opzoeken, even tegen me aanhouden. Tot hij op 'mijn' kinderafdeling kwam, waar we hem op vaste tijden voldoende voedsel gaven. Hij kwam weer boven zijn geboortegewicht, zag er een stuk minder gerimpeld uit en verliet na enkele dagen het ziekenhuis in de armen van zijn tante. En dat was voor mij een verlies!

Vreugde

Ze was al een tijdje aan het persen, maar niemand lette er eigenlijk op. Ik was na de operaties van die dag met een van de dokters naar de verloskamer gelopen om te kijken of we nog ergens bij konden assisteren. Er waren geen 'doktersaangelegenheden', dus we waren zomaar wat aan het praten met de verloskundige. Ik wiegde ondertussen het weesje in mijn armen. Opeens schreeuwde die vrouw het uit. En ja hoor, daar kwam het hoofdje al. In alle haast trokken de verloskundige en de dokter handschoenen aan en renden naar de vrouw toe. Ik kon zo snel niet helpen; ik had een kind in mijn armen. Soepeltjes werd een levende baby geboren. En moeder en kind maakten het wel! Wat is dat een wonder. Dat besef je weer extra als je ook andere verloskamerverhalen kent. Dat ze zo plotseling beviel, is hier niet raar. De intensieve begeleiding tijdens de laatste fase van de bevalling, zoals we dat in Nederland gewend zijn, kennen ze niet. Pas als er babyhaartjes gezien worden, komt de verloskundige echt in actie. Moeder en kind verlieten gezamenlijk de verloskamer. De vreugde van dat 'gezamenlijk' was niet alleen op het gezicht van moeder te zien. Als er een spiegel was geweest, had ik mezelf zien stralen. Stralen van vreugde.